568. Correspondentie met de heer P. Bakker, als zaakwaarnemer van mevrouw Blaauboer,te Vorden over de verkoop van al het werk van M. aan de stichting. Inclusief inventarislijst. Het was de vraag of al het werk wel eigendom was van mevrouw B. RJC had de indruk dat eigenlijk alles van de stichting was en dat maar enkele werken van haar waren. Maar de koopsom was slechts fl 2000,--. Dus niet gezeurd en niet getreurd!

Briefkaart van Roos aan mevrouw Blaauboer van vrijdag 27 januari 1950, waarin zij mededeelt: 'Vannacht omstreeks 5 uur is Moeder rustig ingeslapen'.Mevrouw Monnickendam.

*570. Lijst van het 'Eere - Comite in Nederland' van de tentoonstelling Twee Eeuwen Engelsche Kunst in het Stedelijk Museum van 4 juli tot 4 october 1936.De lijst is opgenomen ter vergelijking met het comite van aanbeveling ter gelegenheid van Monnickendam’s 60ste verjaardag.1934.

571. Brief aan de familie Micheels van 14 februari 1999 mbt 'De Voorlezing' 25 - 56 - INT.Stadhouderskade 1925.

*572. a. Kopie artikel uit Ons Amsterdam Jrg 34 Maart 1982 van mevrouw Drs M. Feiwel mb.t 'de Optocht der Professoren' (32 - 04 - AMST).'28 juni 1932 de tweede dag van de luisterrijke feestweek waarin - met een uitstel van circa zes maanden - het driehonderdjarig bestaan van de hoofdstedelijke inrichting voor hoger onderwijs, sedert 1877 Universiteit van Amsterdam, wordt gevierd.Een van de meest spectaculaire evenementen van deze week vol feestelijke hoogtepunten was ongetwijfeld de op die stralende dinsdagmiddag gehouden optocht van de Amsterdamse hoogleraren en hun binnen- en buitenlandse gasten van het Stedelijk Musdeum naar het Concertgebouw..'Het was een kleurige rij' zegt een ooggetuige en deelnemer, prof. David Cohen, van het Cortege (Telegraaf, 29 juni 1932) en hij vervolgt......Het goud en fluweel der mantels, het felle rood der gewaden schitterde in het licht van de zon die mede van dit schouwspel kwam genieten...'In nog lyrischer bewoordingen schetst een journalist van het Algemeen Handelsblad: .., de stoet gelijk Amsterdam nooit tevoren binnen zijn muren zag, de onvergetelijke kleurenpracht van veler vreemde dracht, van historische gewaden, de kleurensymphonie van uitheemschen klank, het rood in alle nuances, hermelijn, brocaat, goud en zilver, geel en groen (28 juni 1932)'.Tot de vele duizenden die samen met de zon waarvan prof. Cohen gewag maakt, van dit schouwspel waren komen genieten, behoorde ongetwijfeld Martin Monnickendam, met als standplaats hoogstwaarschijnlijk het door de hooggleerde verslaggever genoemde Museumplein. En het is begrijpelijk dat deze kunstenaar, toen hij besloot een gedeelte van de optocht te vereeuwigen, niet koos voor al die 'zwarte jassen', dat wil zeggen voor de Amsterdamse professoren die de stoet openden, doch voor de 'onvergelijkelijke kleurenpracht' van de middengroep, gevormd door de buitenlandse geleerden.'Mevrouw Feiwel verwijst naar een foto: 'Inderdaad: onmiskenbaar als model en niet slechts als ondersteuning van zijn eigen herinneringen. Zoals we immers zien, zijn de zeven hoofdpersonen met een vrijwel volmaakte precisie van foto op doek overgebracht. Hoe volmaakt wordt duidelijk bij een vergelijking van de persfoto’s en een fotografische reproduktie van het schilderij: er is dan sprake van een volkomen congruentie. Anders staat het met de plaats der handeling. Monnickendam was kennelijk van mening dat zijn schilderachtige en markante personages een monumentaler coulisse verdienden dan de Paulus Potterstraat en hij neemt de artistieke vrijheid het Rijksmuseum dat zijn groep 10 a 15 minuten later zal passeren als achergrond te kiezen. De bannieren der corpsgezelschappen en disputen die zulk een extra kleurrijke toets aan het werk verlenen en het academisch karakter van de gebeurtenis onderstrepen, horen in werkelijkheid in een nog latere fase van de optocht thuis.' Namen zijn niet te achterhalen, maar vervolgt mevrouw Feiwel:' Een uitzondering zij gemaakt voor de tweede figuur van rechts, de man met het markante profiel. Het is professor D’Arcy W.Thompson van de Royal Society of Edingburgh. Wel valt met zekerheid te zeggen tot welke groep de geportreteerden behoren: te oordelen naar de vierde van rechts, die gekleed is in het uniform der Academie Francaise (met steek en witte handschoenen) gaat het om afgevaardigden van geleerde genootschappen uit het buitenland die samen met hun Nederlandse collega’s onmiddelijk na de 'kopgroep' kwamen.'b. Alsmede een kopie van de foto van de optocht langs het Rijksmuseum.c. Programma van de Zomerfeesten ter herdenking van het 300-jarig bestaan der Universiteit van Amsterdam. Kopie uit : De Amsterdamsche Gids jrg 7 no 12 feestnummer juni 1932.NB Hierin is niet opgenomen het programma van de universitaire evenementen in de feestweek opgenomen. (informatie van mevr drs M. Feiwel 11 november 1981)d. Kopie tekening (onbekend van wie) vasn 'In den Professorenstoet'e. brief van mevrouw Feiwel van 11 november 1982193232 - 04 - AMSTTechnieken.

573. Artikel uit het Nieuw Israelitisch Weekblad van 27 november 1998 naar aanleiding van het stoppen van Lodewijk Houthakker van zijn zaak op het Rokin en het kado van de stichting aan het Amsterdams Historisch Museum van de 'Ontvangst van de 'Lord Mayor', waarbij Houthakker herinneringen aan Monnickendam ophaalt:' Hij kwam vaak bij ons over de vloer. Ik noemde hem gewoon oom Martijn. Het was een grote man, met een doordringende luide stem. Een stem als een gong. Hij rookte pijp, net als ik nu. Ik heb nog een tabaksdoos als herinnering aan hem. Monnickendam was een gezellige, aardige man die een grote eetlust had. Hij had het thuis niet zo leuk met zijn drie vrouwen: zijn echtgenote Alice en zijn dochters waren nogal vergeestelijkt. Dat vele eten van hem vonden ze bijvoorbeeld maar grondstoffelijk....Mijn vader had Monnickendam al leren kennen voor de Eerste Wereldoorlog....Mijn vader deed in oude kunst, vooral zeventiende-eeuwse schilderijen. Monnickendam werd zijn moderne kunstenaar. Goed beschouwd was diens werk aan de traditionele kant, het werd niet tot de avant-garde gerekend, maar het felle, onrealistiche kleurgebruik gold als zeer vooruitstrevend en stuitte zelfs wel op afkeuring. De eerste tentoonstelling vond in 1916 plaats in de kunsthandel, toen nog op de Nieuwezijds Voorburgwal. Later verhuisden wij naar het Rokin. Maar mijn vader hoefde Monnickendam niet echt te steunen. Monnickendam had veel succes, al vanaf het begin. Hij schilderde graag gebeurtenissen en evenementen......Verder had Monnickendam, zelf joods, een belangrijke joodse clientele voor het schilderen van portretten. Hij werkte hard, leefde er goed van en bewoonde een mooi huis met een groot atelier op de Stadhouderskade, vlakbij de Rijksacademie. Verder kwam hij vaak over de vloer bij de kunstenaarsvereniging Arti et Amictiae, waarvan mijn vader 'kunstlievend' lid was. ' Omdat Monnickendam gemengd gehuwd was, hoefde hij tijdens de tweede Wereldoorlog niet onder te duiken. Maar in Arti mocht hij niet meer komen en kreeg ook bijna geen opdrachten meer. 'Een bevriend architect liet hem restauratietekeningen maken', vertelt Houthakker. 'Eerst hoefde hij alleen binnen te werken, mar later moest hij ook buiten werken. Zo heeft hij in de winter van 1942 een longontstekening opgelopen. Er was nog geen peniciline en zo stierf hij toen hij 69 jaar oud was'.Monnickendam priveHouthakker1943.

Brief van Arti van 1 december 1948 waarin wordt medegedeeld dat de jaarlijks uitkering van Fl 500,-- van het 'Fonds voor Weduwen en Wezen van Kunstenaars Leden der Maatschappij Arti et Amicitiae' is overgemaakt.

*575. Gegevens over de familie Pieron: foto van de drie broers A, J en B. Pieron. B. Pieron is de man die voorkomt op het schilderij 'De Dominospelers' 41 - 38 - INT. Deze heer was bevriend met Lissone, weer een goede vriend van Martin Monnickendam.1941.

Stamboom van de familie van Raalte. De dirigent die voorkomt op 43 - 01 - P. Gegevens verkregen van de heer A.G. van Raalte te Amstelveen.1943.

*577. Brief van 8 januari 1912 van de 'oude' mevrouw van Hasselt (A. van Hasselt) aan mevrouw Monnickendam, waarbij zij aankondigt gaarne met haar dochter langs te willen komen om kennis te maken met 'U en mijnheer Monnickendam en alles af te spreken voor het poseeren. De maat van het doek laten we maar over aan den schilder.'Is dit 13 - 26 - P geworden of is de datering van het schilderij toch vroeger?

578. Artikel in het 'Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde' van 18 december 1993 van B. Baljet: 'Het schilderij 'De anatomische les van professor Louis Bolk' door Martin Monnickendam.'....Het schilderij is vrij eenvoudig van compositie. De hoogleraar in de anatomie aan de Universiteit van Amsterdam Louis Bolk zit tussen zijn 'leerlinge', die in 1925 allen ook hoogleraar waren. De vier anatomen omringen het kadaver van een jonge orang-oetan. Het dier ligt echter niet op een sectietafel, maar op een soort console. Bolk kijkt de toeschouwer aan en hanteert een scalpel in de rechterhand om aan te geven dat er een incisie in de huid van de kop gemaakt gaat worden. Met de linkerhand wordt de kop van het dier vast gehouden. Hij draagt geen chirurgische handschoenen. Bolk wordt geflankeerd door Jan Boeke, hoogleraar in de histologie en embryologie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht, die links op het schilderij de toeschouwer aankijkt. Arnold van den Broek, hoogleraar in de anatomie aan de Rijksuniversiteit van utrecht, zit rechts en is in profil weergegeven. Beiden zitten op zogenaamde Savonarola-stoelen. Jan Barge, hoogleraar in de anatomie en embryologie aan de Rijksuniversiteit van Leiden, staat op het doek links achter Bolk en heeft een pen en een aantekeningenboekje in zijn handen en kijkt naar de te ontleden orang-oetan. Op de achtergrond is tussen Bolk en van den Broek op een piedestal een buste van de achttiende-eeuwse anatoom Petrus Camper te zien. De vier hoogleraren dragen een witte doktersjas, zoals gebruikelijk in laboratoriaruimten en op de snijzaal. Onder de jas dragen zij een kostuum, waarboven de witte gesteven boorden uitsteken. Bolk draagt een artistieke vlinderdas en de andere drie hoogleraren een stropdas........Monnickendam’s anatomische les.Het schilderij werd in opdracht van Louis Bolk gemaakt en kreeg een plaats boven de schoorsteenmantel op zijn kamer in het Ontleedkundig Laboratorium. Op het schilderij staat op een van de latten van het spieraam de met potlood geschreven aanduiding 'gereed en opgehangen 12 Febr. 1925’, waaronder gesigneerd is met een 'B’. Deze tekst is waarschijnlijk door Bolk geschreven. Het schilderij is door Bolk bij testament, samen met het portret van Bolk van Lizzy Ansingh en zijn boeken, aan de gemeente Amsterdam geschonken.Midden op de schoorsteenmantel stond, voor het schilderij deze plaats kreeg, het borstbeeld van Petrus Camper. Ditzelfde borstbeeld staat ook op het schilderij afgebeeld....Volgens de lijst, waarin vergelijkend-anatomisch dissectiemateriaal van het Ontleedkundig Laboratorium is genoteerd, was er een compleet exemplaar van een jonge, mannelijke orang-oetan in de collectie aanwezig. Deze lijst is niet gedateerd, maar het preparaat is ongetwijfeld ingeschreven voor 1925. Waarschijnlijk kon Bolk voor het schilderij dus beschikken over een complete, gefixeerde en jonge orang-oetan. De stand van de extremiteiten van het dier op het schilderij wijst ook eerder op een gefixeerd exemplaar, dat uit een glazen pot komt waar het in bewaard werd, dan op een slapend of verdoofd exemplaar, dat door de schilder bestudeerd zou zijn. Dat Bolk geen chirurgische handschoenen draagt, is ook normaal voor een anatomische disscetie in die tijd. Het algemene gebruik van chirurgische handschoenen bij een anatomische dissectie is pas in de jaren zeventig usance geworden. De Savonarola-stoelen, overigens zonder gekruiste poten, waren de stoelen die Bolk in zijn laboratoriumruimte had staan.....De console maakt het echter mogelijk op het schilderij de drie heren zittend heren bij elkaar te plaatsen. Er zij geen gevens voorhanden dat de dissectie die op het schilderij in gang wordt gezet ook daadwerkelijk is uitgevoerd...Voor het schilderij zijn door Monnickendam twee nu bekende voorstudie gemaakt. De eerste is een aquarel op papier, niet gesigneerd en zonder jaartal, die een andere opstelling van Boeke, Van den Broek en Barge laat zien dan het schilderij. Op deze aquarel zijn Boeke en Van den Broek staand afgebeeld en beiden kijken de toeschouwer aan. de posities van Bolk en Barge komen overeen met die op het schilderij. De tweede voorstudie, gedaan met aquarel en pen op papier, is vergelijkbaar met het schilderij en heeft dus de voorkeur van de schilder (of van de geportretteerden?) gekregen.'Van den Broek, Boeke en Barge schreven een leerboek over de ontleedkunde en een exemplaar van het succesvolle werk werd aan Bolk overhandigd: 'De schrijvers dragen dit werk op aan hun leermeeester Doctor Louis Bolk, Hoogleraar aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam.' Een betere verklaring dan dat Bolk op het schilderij wordt afgebeeld met de schrijvers van een succesvol leerboek der ontleedkunde is nog steeds niet te geven.'L. BolkA.J.P. van den BroekJ. BoekeJ.A.J. Barge32 - 04 - AMST25 - 02 - P25 - 29 - P

579.a. Artikel uit NRC van 4 mei 1995 over Prof dr J.A. Barge.b. Een artikel van de hand van B. Baljet over Louis Bolk .c. Gids van het Museum Vrolik van 1990 met foto’s van Bolk.d. Compleet exemplaar van het nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 18 december 1993. Op pagina 2641 is een foto afgedrukt van Louis Bolk met op de achtergrond boven de schoorsteenmantel het schilderij.1925.32 - 04 - AMST25 - 02 - P25 - 29 - P

Briefkaart van 10 april 1925 van A. van den Broek aan Monnickendam waarin hij schrijft dat het schilderij dat hij met prof Boeke en hun echtgenoten bij Bolk hadden gezien' ..geheel onze bewondering heeft afgedwongen. Wij complementeren U wel zeer met dit geslaagde werk! Vriendelijke groeten'.Tijdgenoten.

Briefkaart van Marianne Franken van 24 april 1925 waarin zij haar grote bewondering voor het schilderij uitspreekt: 'U hebt de verdere tentoonstelling van St Lucas meteen overbodig gemaakt!'RJC: het werk is tentoongesteld van 18 april - 17 mei 1925 in het Stedelijk Museum (St Lucas).25 - 02 - PTijdgenoten.

Artikel uit NRC Handelsblad van 13 november 1975 mbt de veiling van tekeningen van Bernard Houthakker van Hans Redeker.'...Zo'n rasechte verzamelaar-kunsthandelaar was Bernard Houthakker, de jongste uit een nest van zes kinderen van een Joodse hoofdonderwijzer, die zich na een leertijd (sinds 1901) bij het grote veilinhguis R.W.P. de Vries in 1909 als kunstehandelaar in Amsterdam vestigde, eerst aan de Nieuwezijds later aan het Rokin, waar zijn zoon Lodewijk na zijn dood in 1963 opvolgde, nourri dans le serail, wanneer zoiets bij het hedendaags antsemitisme niet perfide in de oren klinkt. Bernard Houthakker was een echte verzamelaar, verliefd op kunst, zelfs niet alleen op tekeningen, zijn specialiteit, maar ook op Engelse prenten, gegraveerd glas, Hollands porselein (nog steeds de kern van die afdeling in het Rijksmuseum), en hij organiseerde in die beginjaren bovendien tentoonstellingen van moderne kunst (Picasso onder meer), waarmee hij pionierswerk verrichtte, of van zijn vrienden, de Joodse kunstenaars Isaac Israels en vooral Martin Monnickendam.

Artikel uit de Telegraaf nalv dezelfde tentoonstelling van Wim van Geffen, waarin ondermeer nog wordt verteld dat Houthakker zijn leertijd volgde bij Duits, de latere kunsthandelaar in Londen.

Artikel uit Vrij Nederland van 10 november 1990 over de kunsthandelaar Goudstikker.HouthakkerGoudstikker

582. Kopie deel gedenkboek ter herinnering aan de Stedelijke tentoonstelling van Kunstwerken van Nederlandse Levende Meesters gehouden ter gelegenheid van de feesten bij het 300-jarig betsaan van de Amsterdamsche Universiteit in het Stedelijk Museum te Amsterdam van 11 juni tot 4 september 1932. (toegezonden op 11 november 1982 door mevrouw drs M. Feiwel).In dit gedenkboek is een foto opgenomen van de Anatomische Les' (25 - 02 - P).193225 - 02 - P.

583. Publicatie van het Nederlands Theater Instituut te Amsterdam van mei 1982 met een artikel over 'Acrobaten in Flora' van Mr R.J.C. van Helden met afbeelding en verwijzing naar de kritiek van Kasper Niehaus van 1932 nalv de tentoonstelling bij Buffa (1932).Buffa 193205 - 10 - INT.

584. Waar ie die?????????????c. De schets van de rammelaar (10 - 26 - P), de voorstudie van Monarosa, n.a.v waarvan het portret van mevrouw de R. is gemaakt stelt een rammelaar voor :Schoohovens paraplui model, plus minus 1880' . gegevens ontleend aan mevrouw... (1997).10 - 26 - P.

Divers materiaal over het Polderhuis met artikel uit Ons Amsterdam van januari 1974. Foto’s en krantenartikel over de veiling in 1942 in het Gebouw Leesmuseum (Mak van Waay).Mevrouw Monnickendam, toen zij zelf nog woonde op de Weteringschans, zou Monnickendam hebben gewezen op het Polderhuis en het werk zou geschilderd zijn in de herfst. (Roos 7 maart 1996).05 - 11- AMST.

*586. a.Briefkaart van Oom Jacques uit Parijs (Versailles) aan Ruth gedateerd 8 april1912 (poststempel en eigen datering) 'Lieve Ruth Hartelijk gefeliciteerd met eerste jaardag. In haast! Jullie begrijpen wel. Versailles Paasch 8-4-1912 Oom Jacques'.b. Kaart van Tante Rachel van 11 juni 1923 uit Parijs aan Roosje. Alleen getekend met 'Tante Rachel Paris 11 - 6 - 23'.c. Kaart van 17 juni 1925 uit Parijs: 'Mijne Lieven. Zit in een petit cafe Blv... half acht te ontbijten. Ik heb nu ook de schaduwzijde van het prachtige Parijs leeren kennen, nl op mijn kamer ontdekt wat begint met een W. Zal daarom mijn programma zo gauw mogelijk afwerken. Morgen ga ik in Autereuil een dagje werken bij een lieve klant, mevrouw K. Gisteren heb ik er gesoupeerd en een autotochtje met haar gemaakt. Maken mijn poezenschatjes het goed ? Graag zou ik wat van jullie willen horen. Om 9 uur ga ik naar de tentoonstelling en vanavond om 9 uur met een auto P bij nacht zien. Het is hier doldruk om... holletje. hart. gr. Rachel adres Select Hotel Avenue de Cliche passage.... Ruth...(onleesbaar).'d. Kaart van Nathalie (Muysken RJC?) aan mevrouw Monnickendam gedateerd 10 oktober 1912:' Lieve Mevrouw ,Hier zijn wij vanmiddag geweest. Ik kan niet zeggen dat de tombeau van Napoleon indruk op mij gemaakt heeft. Tot nu toe hebben wij prachtig weer gehad, dus zijn veel uit geweest. Veel groeten aan allen van Nathalie.' Zij logeerde bij Mdemoiselle Gauveret Rue du Bac 108 Parijs 7e.RachelJacques

587. Intervieuw met Roos Monnickendam met de Amersfoortse Courant - Veluws Dagblad van zaterdag 18 september 1993 van Jos Bouten en foto van Roos.'De Verborgen Schat' met een verhaal over de 'Boeren van Stroe'.Roos: ' Vader heeft het schilderij gemaakt in de zomers van 20 en '21. Prachtige vakanties waren dat toen.Ik weet nog goed, dat het langs de landwegen wit zag van de champions. De hele sfeer was er naar om het mooiste van de Veluwe in verf te vangen. Wat dat moest zijn, wist vader meteen. Het meest eigene van de streek werd volgens hem het treffendst zichtbaar gemaakt door de bewoners van de boerderij Stroomansgoed in Stroe.'22 - 11 - V

588. Kritiek van onbekende datum over een tentoonstelling in het Joods Historisch Museum: 'Het Tweede Gebod', met afbeelding van de Synagogedienst (35 - 07 - SYN).Nazoeken1935.

589. a.Kritiek nalv de tentoonstelling in Nunspeet (1972) van Aafke Hoekstra, zonder datum maar met afbeelding van 'Boerderij in Markelo' (24 - 09 - NED).b.Ingezonden brief in de 'Graafschapsbode' van 1 maart 1967 nalv de tentoonstelling in 1967 te Doesburg van de heer Mr Drs Nieuwkerk Kramer.1924.